Koenzim Q10 (CoQ10) poznat i pod nazivima ubikinon (u oksidiranoj formi) i ubikinol (u reduciranoj formi) prisutan je u svakoj stanici.
Osnovna funkcija: transfer visoko energetskih elektrona s NADH dehidrogenaze i sukcinat dehidrogenaze na citokrom bc1 kompleks u reakciji oksidativne fosforilacije na unutarnjoj membrani mitohondrija. Na taj način stvara se transmembranski gradijent H+ neophodan za proizvodnju ATP-a kojim se zadovoljava 95% energetskih potreba organizma. Koncentracija CoQ10 najveća u tkivima s visokim metaboličkim potrebama. Osim uloge u energetskom staničnom metabolizmu, u svojoj reduciranoj formi CoQ10 je i lipofilni antioksidans koji štiti stanične membrane i lipoproteine u cirkulaciji od oksidacije.
U organizmu se nalazi kao posljedica unosa hranom i endogene sinteze. Endogena sinteza izoprenoidnih lanaca, sastavnih dijelova molekula CoQ10, ovisna je o hidroksimetil glutaril CoA reduktazi, enzimu čijom inhibicijom statini blokiraju endogenu sintezu kolesterola, reducirajući stvaranje mevalonata koji predstavlja preteču u sintezi i kolesterola i CoQ10. Posljedično tome, statini smanjuju serumsku i mišićnu razinu CoQ10. (1)
- kongestivno zatajenje srca: pozitivno djelovanje CoQ10 na procese oksidativne fosforilacije u mitohondrijima
- ishemička bolest srca: pozitivno djelovanje CoQ10 na procese oksidativne fosforilacije u mitohondrijima
- statinska miopatija: kod primjene terapije statinima u otprilike 10 % bolesnika može doći do pojave bolova u mišićima. Ako te bolove prati barem deseterostruki porast kreatin kinaze onda se govori o statinskoj miopatiji – točan mehanizam se još uvijek ne zna, ali se sumnja na energetsku deprivaciju mišićnih stanica kao posljedica djelovanja statina na smanjenje koncentracija CoQ10
- visoki krvni tlak: CoQ10 ima pozitivan efekt na proces vazodilatacije glatke muskulature krvnih žila (CoQ10 čuva održivost i raspoloživost NO)
- statinima inducirana pojava dijabetesa: svi statinski lijekovi u svim dozama, mogu uzrokovati pojavu dijabetesa (pogotovo atorovastatin – često pripisivan u RH). Sumnja se da statini dovode do smanjenja ekspresije GLUT 4 proteina što pridonosi inzulinskoj rezistenciji. Smatra se da primjena CoQ10 može prevenirati smanjenje ekspresije GLUT4 proteina.
- nakon operacije srca često su pacijenti na statinskoj terapiji, a dodatna primjena CoQ10 smanjuje djelovanje slobodnih radikala i prevenira pojavu srčanih aritmija.
Päivä H, Thelen KM, Van Coster R, et al. High-dose statins and skeletal muscle metabolism in humans: a randomized, controlled trial. Clin Pharmacol Ther 2005; 78:60–68.
Pepe S, Marasco SF, Haas SJ, Rosenfeldt. Coenzyme Q10 in cardiovascular disease. Mitochondrion /S. 2007; S154-67
Littarru GP, Langsjoen P. Mitochondrion 7S; 2007:S168–74
Ovaj članak sigurno bi htjeli pročitati i vaši prijatelji.
Podijelite ga!
